Bruksizm, czyli zgrzytanie zębami

Objawy bruksizmu najczęściej występują w nocy, dlatego często osoby cierpiące na to schorzenie przez długi czas pozostają nieświadome jego występowania. Skutki nieleczonej przypadłości mogą być jednak dokuczliwe w pierwszej kolejności nie dla osoby nią dotkniętej, ale dla osób z jej najbliższego otoczenia. Osoba cierpiąca na ten rodzaj parasomni (zaburzenia występujące w trakcie snu) również prawdopodobnie zacznie szukać przyczyny, a przede wszystkim metod leczenia bruksizmu.

Do klinicznych objawów bruksizmu zalicza się m.in.

• starcie powierzchni zębów,
• bóle stawów skroniowo-żuchwowych,
• szumy uszne,
• bóle głowy - są jednak objawem na tyle niespecyficznym, że osoby cierpiące z powodu bruksizmu bardzo często nie łączą jego występowania z nocnym zgrzytaniem zębów,
• duża część chorych wybudza się w nocy, przez co obniża się ich komfort życia.

Bruksizm dotyczy około 8% populacji, częściej dotyka osób młodych. Jego patogeneza nie została do końca poznana, wśród czynników wywołujących objawy wymienia się:

• wady zgryzu,
• dysfunkcje stawu skroniowo-żuchwowego,
• wpływ układu nerwowego.

Leczenie bruksizmu zawsze powinno być wielokierunkowe. Przede wszystkim należy poznać przyczynę, która u konkretnej osoby może mieć kluczowe znaczenie dla występujących objawów. Eliminacja wad zgryzu, odbudowa ubytków powstałych na skutek bruksizmu to działania zarezerwowane dla stomatologa i ortodonty. U osób, u których występowanie nocnego zgrzytania zębami wynika z nieprawidłowości w układzie nerwowym, konieczna jest również konsultacja z neurologiem. Dodatkowo, ze względu na duży wpływ stresu na występowanie objawów, przydatna może okazać się współpraca z psychologiem.

Fizjoterapia przynosi największe korzyści w leczeniu bruksizu wynikającego z zaburzeń stawów skroniowo-żuchwowych. Są one rozmieszczone symetrycznie, łącząc czaszkę z żuchwą. Powierzchnie stawowe oddzielone są od siebie krążkiem stawowym zbudowanym z tkanki łącznej włóknistej. Ruchy w stawie skroniowo-żuchwowym to: wysuwanie i cofanie, opuszczanie i podnoszenie, ruchy boczne.

Fizjoterapeuta diagnozując zaburzenia stawów skroniowo-żuchwowych powinien:

• sprawdzić jak działają podczas ruchów czynnych, biernych,
• zbadać grę stawową oraz pracę mięśni w okolicy stawu,
• zbadać ułożenie odcinka szyjnego oraz piersiowego kręgosłupa,
• przeprowadzić wywiad okoliczności pojawiania się objawów,
• spytać, czy występują zaburzenia ruchomości (hipermobilność, hipomobilność),
• dowiedzieć się, czy pacjent zgłasza dodatkowe dolegliwości takie jak bóle głowy, czy szumy uszne.

Czynnikami, które bywają pomijane w wywiadzie, a mogą mieć wpływ na przebieg terapii, są nawyki pacjenta takie jak żucie gumy, które może prowadzić do przeciążeń stawu skroniowo-żuchwowego.

W fizjoterapii zaburzeń stawów skroniowo-żuchwowych stosuje się m.in.

• masaż głęboki
• mobilizację stawów
• poizometryczną relaksację mięśni
• terapię punktów spustowych
• kinesiotaping
• fizykoterapię o działaniu przeciwzapalnym i przeciwbólowym.

Bruksizm jest zaburzeniem, które wymaga interdyscyplinarnego podejścia, nie należy jednak bagatelizować jego występowania w obawie przed przeciągającym się procesem leczenia i koniecznością spotkań z wieloma specjalistami. Obecnie fizjoterapeuci często współpracują z gabinetami stomatologicznymi, co ułatwia nie tylko proces diagnozy, ale również późniejszego leczenia, a wczesna diagnostyka i wdrożenie odpowiedniego leczenia może znacząco skrócić czas trwania oraz koszty  terapii.