Choroby alergiczne są szeroko rozpowszechnione. Szacuje się, że w krajach rozwiniętych mogą występować u nawet 30% populacji.
A czym tak właściwie jest alergia? To nieprawidłowa (nadmierna) reakcja układu odpornościowego na występujące w środowisku obce dla organizmu substancje, określane jako alergeny, które w normalnych warunkach powinien ignorować.
Objawy alergii mogą wystąpić w każdym wieku, widać jednak pewną zależność między wiekiem a rodzajem choroby. Alergie pokarmowe najczęściej występują w wieku niemowlęcym. Astma atopowa, alergiczne zapalenie spojówek, katar sienny u dzieci i nastolatków, a pokrzywki i uczulenia na jad owadów błonkoskrzydłych u osób dorosłych.
Typowe objawy alergii to: katar, wysypka, łzawienie oczu, bóle brzucha, duszności.
Podział alergii
Rodzaje alergii można podzielić ze względu na rodzaj kontaktu z alergenem:
- Alergia wziewna - alergeny dostają się do organizmu wraz z wdychanym powietrzem. Najczęściej wywołują alergiczny nieżyt nosa lub astmę.
Najczęstszymi alergenami wziewnymi są:
- Pyłki roślin wiatropylnych
- Zarodniki grzybów pleśniowych
- Roztocza kurzu domowego
- Zwierzęta domowe
- Alergia kontaktowa - niektóre alergeny w wyniku ze skóra wywołują objawy alergicznego zapalenia skóry. Za największą ilość przypadków alergii kontaktowych odpowiada nikiel, wełna, środki konserwujące i barwniki obecne w kosmetykach, detergenty, tworzywa sztuczne (np. lateks)
- Alergia pokarmowa - alergia pokarmowa najczęściej pojawia się u dzieci i w większości przypadków ustępuje wraz z rozwojem dziecka. Czasem jednak alergia pokarmowa zostaje z człowiekiem na całe życie. Do najczęstszych alergenów pokarmowych zalicza się: białka mleka krowiego, jaja kurze, gluten, orzechy. Alergenami pokarmowymi mogą być również leki oraz barwniki, czy konserwanty stosowane w produkcji żywności.
- Alergia iniekcyjna - alergeny mogą się dostać do organizmu w formie zastrzyków oraz jadu owadów żądlących.
Reakcje krzyżowe alergenów
Alergia krzyżowa to odpowiedź immunologiczna wytworzona pierwotnie przez konkretny alergen, a następnie wywoływana przy kontakcie z innym antygenem o podobnej budowie. Reakcje krzyżowe mogą występować pomiędzy alergenami pochodzącymi z różnych źródeł zarówno pokarmowych, kontaktowych, jak i wziewnych.
Do częstych reakcji reagujących krzyżowo należą:
- mleko krowie - mleko kozie, mleko owcze, mięso wołowe
- trawa - melon, arbuz, pomidor, mąka
- pióra - jajo kurze, mięso kurze
- roztocza kurzu domowego - krewetki, kraby, ostrygi, ślimaki.
Objawy reakcji krzyżowych pojawiają się najczęściej w ciągu kilkunastu minut do dwóch godzin. Najczęstszym symptomem jest zespół anafilaksji jamy ustnej, zwany też czasami pokrzywką kontaktową. Reakcja może wystąpić również na skórze w postaci pokrzywki z obrzękami lub bez.
Jak radzić sobie z alergią?
Objawy alergii mogą być łagodne, aż do dramatycznych (problemy z oddychaniem, zaburzenia pracy serca). Wiosna i lato ze względu na okres pylenia roślin jest czasem nasilonego występowania objawów szczególnie alergii wziewnej. W tym przypadku trudno jest uniknąć kontaktu z alergenami, można ograniczyć ekspozycję na nie, ale niemal niemożliwym jest całkowite wyeliminowanie ich ze swojego środowiska. To, co można zrobić to (poza stosowaniem farmakoterapii) zmieniać ubranie po przyjściu do domu, korzystać z oczyszczaczy powietrza, stosować płyny do płukania zatok. Nie należy lekceważyć nawet niewielkich dolegliwości związanych np. z alergicznym nieżytem nosa, ponieważ zbagatelizowane mogą się nasilać i doprowadzić do np. zapalenia zatok lub rozwoju astmy.
Diagnostyka
Cyklicznie występujące objawy, dolegliwości po kontakcie z określonymi substancjami lub zwierzętami zwykle pozwalają na samodzielne postawienie diagnozy. Aby mieć pewność, że mamy do czynienia z alergią i na co dokładnie jesteśmy uczuleni należy zgłosić się do lekarza. Na podstawie przeprowadzonego wywiadu, testów skórnych, testów alergicznych z krwi czy testów prowokacyjnych można dokładnie ustalić substancje uczulające i zaproponować dobrane leczenie objawowe lub odczulanie.
