Zespół cieśni nadgarstka

Zespół cieśni nadgarstka (CTS – ang. Carpal tunnel syndrome) to stan chorobowy powstały w wyniku ucisku nerwu pośrodkowego w kanale nadgarstka, na poziomie więzadła poprzecznego.

Do ucisku nerwu pośrodkowego dochodzi na skutek wzrostu ciśnienia w kanale nadgarstka, który jest konsekwencją oddziaływania wewnętrznych i zewnętrznych czynników mechanicznych. Prowadzą one do zmniejszenia rozmiaru kanału nadgarstka lub zwiększenia objętości  elementów, które się w nim znajdują. Mogą to być:

• zmiany anatomiczne,
• pogrubienie więzadła poprzecznego,
• przerost lub obrzęk pochewek ścięgnistych,
• nieprawidłowości stawowe nadgarstka (np. po złamaniu),
• guz lub anomalia mięśniowa.

Wzrost ciśnienia w kanale nadgarstka powoduje zmiany niedokrwienne. Ucisk może powodować parestezje w obrębie I, II, III i połowy IV palca, ból, osłabienie siły mięśniowej i zaburzenia czucia. W ogólnej populacji zespół cieśni nadgarstka dotyka około 1,5% do 3,5%, bardziej narażone są kobiety, osoby z otyłością, oraz osoby pracujące przy komputerze.

Kanał nadgarstka - budowa

Kanał nadgarstka to włóknisto-kostny tunel, zbudowany z kości oraz więzadeł nadgarstka, tworzących przyśrodkową, boczną i tylną ścianę. Przednią ścianę tworzy więzadło poprzeczne nadgarstka i troczek zginaczy. Przedramię wraz z jego powięzią przechodzi w więzadło poprzeczne nadgarstka, które jest oddzielone od rozcięgna przez warstwę tkanki tłuszczowej.

Grubość troczka zginaczy nad kanałem nadgarstka jest 10 razy większa niż powięź przedramienia. Wewnątrz kanału nadgarstka przebiega nerw pośrdokowy wraz z dziewięcioma ścięgnami zginaczami do palców I-V. Przed wejściem do kanału nadgarstka nerw pośrodkowy umiejscowiony jest między mięśniem dłoniowym długim a mięśniem zginaczem promieniowym nadgarstka. Wewnątrz kanału znajdują się ścięgna mięśnia zginacza powierzchownego palców i zginacza głębokiego palców, zginacza długiego kciuka, zginacza nadgarstka promieniowego i nerw pośrdokowy. Nerw pośrodkowy w kanale nadgarstka znajduje się pomiędzy ścięgnami mięśnia zginacza powierzchownego palców a troczkiem zginaczy, zazwyczaj nad zginaczem powierzchownym palca trzeciego od strony promieniowej sąsiaduje ze ścięgnem zginacza długiego kciuka.

Zespół cieśni nadgarstka najczęściej przyjmuje postać choroby postępującej, a nasilające się objawy bólowe połączone ze zmniejszeniem siły mięśniowej utrudniają chorym funkcjonowanie. Do najczęściej stosowanych metod leczenia ZCN należą: farmakoterapia, steroidoterapia, unieruchomienie kończyny górnej oraz fizjoterapia. U pacjentów z lekkim i średnim stadium zespołu cieśni nadgarstka zwykle stosowana jest fizjoterapia. Z zakresu zabieów fizykoterapeutycznych dobre efekty przynoszą: laseroterapia, ultradźwięki, elektroterapia i magnetoterapia. Dodatkowo stosuje się kinezyterapię (ćwiczenia rozciągające oraz neuromobilizację nerwu pośrodkowego). Jeśli leczenie zachowawcze nie przynosi efektu stosuje się leczenie operacyjne. Zabieg polegający na uwolnieniu nerwu pośrodkowego sprawia, że pacjenci odczuwają długotrwałą poprawę, dolegliwości bólowe ustępują całkowicie lub występują rzadko. Operacja może być wykonywana metodą klasyczną lub endoskopową.

Do oceny występowania oraz stopnia nasilenia zespołu cieśni nadgarstka stosuje się:

• wywiad z pacjentem(objawy, czynniki prowokujące, czynniki łagodzące) ,
• badanie fizykalne (ubytki czuciowe, osłabienie lub zanik mięśni kłębu kciuka, opukiwani i ucisk na nerw pośrodkowy w kanale nadgarstka, testy funkcjonalne)
• działania potwierdzające rozpoznanie (badanie elektromiograficzne, poprawa na skutek stosowania leczenia zachowawczego, np. unieruchomienia)
• metody obrazowe i labolatoryjne
• wykluczenie chorób współistniejących (dna moczanowa, nadczynność tarczycy, cukrzyca)

Nie ignorujmy objawów, a zapobiegajmy. Codzienne ćwiczenia, zachowanie ergonomii pracy czy odpowiednio dobrany sprzęt mogą w znaczny sposób poprawić jakość życia.