Skręcenie stawu skokowego

Urazy skrętne stawu skokowego stanowią ok. 25% wszystkich urazów sportowych. Najczęściej stwierdzane są skręcenie inwersyjne, powodujące uszkodzenia  więzadeł kostki bocznej:

• Więzadło strzałkowo-skokowe przednie (ATFL)
• Więzadło piętowo-strzałkowe (CFL)
• Więzadło strzałkowo-skokowe tylne (PTFL)

Rzadziej występuje skręcenie ewersyjne, skutkujące uszkodzeniem więzadła trójgraniastego znajdującego się po stronie przyśrodkowej.

Ze względu na rozmiar obrażeń skręcenia stawu skokowego dzieli się na:

• Skręcenie I stopnia: przebiega zazwyczaj bez wyraźnych objawów uszkodzenia oraz bez wyraźnej niestabilności, ból i obrzęk zwykle o niskim lub umiarkowanym nasileniu
• Skręcenie II stopnia: przebiega zwykle z częściowym uszkodzeniem aparatu więzadłowego, niestabilnością o umiarkowanym nasileniu, ból i obrzęk o umiarkowanym lub znacznym nasileniu, widoczny krwiak podskórny
• Skręcenia III stopnia: przebiega z zauważalną i istotną utratą integralności więzadeł oraz stabilności stawu, znacznym bólem i obrzękiem, a także rozległym krwiakiem podskórnym

Interwencja i rehabilitacja

Skręcenie stawu skokowego wymaga natychmiastowej interwencji pierwszej pomocy zgodnie z zasadą PRICES[1]. Wszystkie te elementy mają na celu zmniejszenie stanu zapalnego i szybsze gojenie się tkanek.  Ważne, aby nie rozumieć odpoczynku i wsparcia jako całkowitego bezruchu stawu, zwłaszcza w uszkodzeniach o mniejszym stopniu istotna jest szybka praca w możliwie bezbolesnym zakresie ruchomości:

• Jeśli stosowany był opatrunek stabilizujący staw, to bezpośrednio po jego usunięciu powinno rozpocząć się proces rehabilitacji z zastosowaniem fizyko oraz kinezyterapii. Jeśli obecny jest obrzęk, powinno się wykonywać również drenaż limfatyczny.
• Do najczęściej zalecanych zabiegów fizykoterapeutycznych zaliczają się: krioterapia, magnetoterapia, laseroterapia, terapia ultradźwiękami. Dobór odpowiednich metod oraz dawek zależny jest od stopnia uszkodzenia i etapu leczenia i zlecany jest przez fizjoterapeutę.
• Ruch w stawie zalecany jest najszybciej jak tyko jest to możliwe (po konsultacji ze specjalistą), ponieważ przyczynia się on do aktywacji tłoczni mięśniowo- naczyniowej, co prowadzi do redukcji obrzęków, zwiększa odżywienie tkanek i przyspiesza proces gojenia.
• Kinezyterapia powinna obejmować nie tylko ćwiczenia wzmacniające i przywracające pełny zakresu ruchomości stawu, ale także ćwiczenia propriocepcji i stabilności aby zmniejszyć ryzyko ponownego uszkodzenia stawu.
• Kolejnym elementem terapii jest praca terapeuty na tkankach miękkich, zalecana jako prewencja zrostów i zbliznowaceń. Blizny, nawet jeśli ich nie widać jak w przypadku tych na więzadłach, zmniejszają elastyczność tkanek, co może zwiększać jej podatność na uszkodzenia, oraz powodować ból podczas aktywności.
• W przypadku osób aktywnych fizycznie (sportowców itp.), dla których istotne jest maksymalne skrócenie czasu bez treningów zalecane jest, aby na czas aktywności zabezpieczać staw ortezą lub tapingiem, zmniejszając ryzyko uszkodzenia, bez rezygnacji z aktywności, a w późniejszym etapie leczenia stosować aplikacje kinesiotapingu, która według niektórych badań może mieć również pozytywny wpływ na kontrolę proprioceptywną i zmniejszanie podatności na nawykowe skręcenia stawu skokowego.

Podsumowując, skręcenia stawu skokowego są bardzo często występującą dolegliwością, w związku z tym rehabilitacja tego typu uszkodzeń jest stosunkowo dobrze poznana,a prawidłowo przeprowadzona przynosi dobre efekty terapeutyczne. Nie należy jednak tej dolegliwości bagatelizować, ponieważ można w ten sposób doprowadzić do niestabilności stawu i nawykowych skręceń.

Bibliografia:

1. Ankle sprains and instability - Czajka CM, Tran E, Cai AN, DiPreta JA. Med Clin North Am. 2014 Mar;98(2):313-29
2. Effects of Kinesio taping on joint position sense of the ankle - Hyun-Do Seo, Min-Young Kim, Jung-Eun Choi, Ga-Hee Lim, Seong-In Jung, So-Hyun Park, Song-Hee Cheon, Hae-Yong Lee; J Phys Ther Sci. 2016 Apr; 28(4): 1158–1160
3. Kompleksowe postępowanie fizjoterapeutyczne w skręceniu stawu skokowego – Paulina Brzezińska, Jan Mieszkowski, Journal of Education, Health and Sport, 2015;5(9);527-548

[1] Protection, Rest, Ice, Compression, Elevation, Suport (zabezpieczenie, odpoczynek, ochłodzenie, ucisk, elewacja, stabilizacja)